EVRENSEL EGiITiM HEDEFLERi


SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (2001-2005)

Eğitim Hedefleri

  • Sosyal, psikolojik ve zihinsel gelişimin erken yaşlarda şekillenmesi nedeniyle, okulöncesi eğitim yaygınlaştırılacaktır (677).
  • Uzun vadede zorunlu temel eğitimin 12 yıla çıkarılması hedefi doğrultusunda gerekli altyapı hazırlanacaktır (678).
  • Eğitimin her kademesinde teknolojinin sağladığı imkanlardan özellikle bilgisayar teknolojisinden azami ölçüde yararlanılacak, uzaktan eğitim ve ileri teknolojileri kullanan yeni eğitim yöntemleri uygulamaya konulacaktır (679).
  • İlköğretimin ilerleyen sınıflarından başlanmak üzere, eğitimin her kademesinde Bilgisayar Destekli Rehberlik yoluyla öğrenciyi tanıma teknikleri ve yetenek ağırlıklı değerlendirmeye dayanan etkin bir yönlendirme sistemi geliştirilecektir (680).
  • Eğitim kurumlarının ihtiyacı olan öğretmen ve öğretim üyeliği cazip hale getirilerek nitelikli öğretmen ve öğretim üyesi yetiştirilecek, yurt düzeyinde dengeli dağılımı sağlanacak ve hizmet içi eğitimleri özlük haklarına yansıtılacaktır (681).
  • Eğitim kurumlarının başarı değerlendirmesi için toplam kalite yönetimini de dikkate alan performans ölçümüne dayalı bir model geliştirilecektir (683).
  • Eğitimin kalitesini doğrudan etkileyen fiziki altyapı, donanım, müfredat, öğretmen ve öğretim üyesi istihdamı açısından eğitim kurumlarının yeterli düzeye getirilebilmesi için finansman imkanları geliştirilecektir (684).
  • Eğitimin yaygınlaştırılmasında merkezi idarenin yanısıra mahalli idareler, gönüllü kuruluşlar ve özel sektörün katkısı sağlanacaktır (685).
  • Plan döneminde kalabalık sınıfların mevcudu düşürülecek ve ikili eğitim uygulaması azaltılacaktır (686).
  • Okul öncesi eğitim hizmeti veren kurumlar arasındaki farklılıkların giderilmesi için standartlar oluşturulacaktır. Okul öncesi eğitim döneminde toplum tabanlı eğitim verilebilmesi için yazılı, sözlü ve görüntülü eğitim programlarının yapımı özendirilecektir (688).
  • Ortaöğretim, okul türü yerine program türünü esas alan bir yapıya kavuşturulacak, meslek eğitimine geniş tabanlı bir temel eğitim programı ile başlanacaktır (690).
  • Örgün ve yaygın mesleki-teknik eğitime ağırlık verilecek, ortaöğretimde mesleki-teknik eğitimin payı artrılacak, mesleki-teknik eğitim programlarının meslek standartlarına dayalı olarak yapılması sağlanacak ve çalışma hayatı ile işlevsel işbirliği geliştirilecektir (691).
  • Toplumda hayat boyu öğrenme anlayışının benimsenmesini esas alan her türlü yaygın eğitim imkanı geliştirilecek; mahalli idarelerin, gönüllü kuruluşların ve özel sektörün bu konudaki faaliyetleri özendirilecektir (693).
  • Yükseköğretim bürokratik ve merkeziyetçi yapıdan kurtarılacak, sistemde rekabeti geliştirici düzenlemeler yapılacak, üniversitelerin idari, mali ve bilimsel özerklikleri güçlendirilecektir. Yükseköğretim Kurulu üst düzeyde uzun dönemli planlama ve koordinasyon işlevini yürütecek bir yapıya kavuşturulacaktır (694).
  • Yükseköğretime giriş sistemi, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun programlara yerleştirilmesini sağlayacak ve fırsat eşitliğini bozmayacak şekilde yeniden düzenlenecektir (695).
  • Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi, kamu ve özel kesime yönelik üstleneceği sınavlarla ilgili olarak yeniden yapılandırılacaktır (696).
  • Yeni üniversite ve bağlı birimlerin kurulması objektif kriterlere ve geniş tabanlı bir karar alma sürecine bağlanacaktır (697).
  • Yükseköğretim kurumlarında finansman kaynakları geliştirilecek ve çeşitlendirilecek; etkin bir harç-burs-kredi sistemi kurularak ödeme gücüne bağlı olarak öğrencilerden alınan eğitime katkı paylarının yükseköğretimin finansmanında kaynaklardan biri haline gelmesi sağlanacaktır (698).

HERKES İÇİN EĞİTİM ULUSAL HEDEFLERİ

HEDEFLER

  • Herkese eğitim olanağı sunmak
  • Eğitimin kalitesini yükseltmek

BEKLENEN ÇIKTILAR

  • Eğitime % 100 erişim
  • En fazla 30 öğrenciden oluşan sınıflar
  • Yeni teknolojilerle ve aktif öğrenme yöntemleriyle uyumlu temel malzemeler
  • Yetişkin okumaz – yazmazlığının tamamen giderilmesi

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM – AMAÇLAR

  • Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırmak
  • Okul öncesi eğitim programlarının kalitesini yükseltmek
  • Sosyo-ekonomik dezavantajları olan çocuklara yönelmek
  • Çalışan annelerin çocuklarına gündüz bakım ve eğitim
    olanağı sunmak

TEMEL EĞİTİM – AMAÇLAR

  • 8 yıllık kesintisiz ilköğretimi yaygınlaştırmak
  • İlköğretimin kalitesini yükseltmek
  • Sistemi etkin kılmak

BİNYILIN KALKINMA HEDEFLERİ

1. Aşırı yoksulluk ve açlığın ortadan kaldırılması

  • Günde bir dolardan az kazanarak yaşayan insan oranının yarı yarıya azaltılması
  • Açlık çeken insanların oranının yarı yarıya azaltılması

2. Herkese ilkokul eğitimi sağlanması

  • Bütün erkek ve kız çocukların ilk öğretimi eksiksiz olarak tamamlamalarının sağlanması

3. Toplumal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi ve kadınların güçlendirilmesi

  • İlk ve orta öğretimde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin tercihen 2005 yılına, bütün düzeylerde ise 2015 yılına kadar giderilmesi

4. Çocuk ölümlerinin azaltılması

  • 5 yaşından küçük çocuklar arasında ölüm oranlarının üçte iki oranında azaltılması

5. Anne sağlığının geliştirilmesi

6. HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele

7. Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması

8. Kalkınmaya yönelik küresel işbirliğinin geliştirilmesi

ÇOCUKLARA UYGUN BİR DÜNYA
BM GENEL KURULU
10 MAYIS 2002

a. Özellikle en güçsüz ve dezavantajlı konumda olanları gözetmek üzere, kız ve erkek çocukların erken dönem bakım eğitiminin iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması;

b. İlkokul çağında olup da okula gitmeyen çocuk sayısının yüzde 50 oranında azaltılması; net ilkokul kayıt oranının ya da iyi kaliteli alternatif ilköğretim programlarına katılımın 2010 yılına kadar en az yüzde 90 oranında artırılması;

c. İlk ve orta öğretime katılımda kız ve erkek çocuklar arasındaki eşitsizliklerin 2005 yılına kadar ortadan kaldırılması; bu çerçevede kız çocukların kaliteli temel eğitime tam olarak katılıp istenen başarı düzeyine ulaşmalarının sağlanması;

d. Kaliteli eğitimin bütün yönleriyle geliştirilerek, çocukların ve gençlerin özellikle sayısal, okuma-yazma ve temel yaşam bilgileri ve becerileri alanında herkes tarafından kabul edilen ve ölçülebilir öğrenim başarısı göstergelerine ulaşmalarının sağlanması;

e. Bütün genç insanların öğrenme gereksinimlerinin, uygun öğrenme ve yaşam becerileri edinme programları aracılığıyla karşılanması;

f. Başta kadınlar olmak üzere yetişkinler arası okur-yazarlık oranlarının 2015 yılına kadar yüzde 50 oranında yükseltilmesi.

ÇOCUK HAKLARINA DAİR SÖZLEŞME

1. Taraf Devletler, çocuğun eğitim hakkını kabul ederler ve bu hakkın fırsat eşitliği temeli üzerinde tedricen gerçekleştirilmesi görüşüyle özellikle:
a) İlköğretimi herkes için zorunlu ve parasız hale getirirler;
b) Ortaöğretim sistemlerinin genel olduğu kadar mesleki nitelikte de olmak üzere çeşitli biçimlerde örgütlenmesini teşvik ederler ve bunların tüm çocuklara açık olmasını sağlarlar ve gerekli durumlarda mali yardım yapılması ve öğretimi parasız kılmak gibi uygun önlemleri alırlar;
c) Uygun bütün araçları kullanarak, yüksek öğretimi yetenekleri doğrultusunda herkese açık hale getirirler;
d) Eğitim ve meslek seçimine ilişkin bilgi ve rehberliği bütün çocuklar için elde edilir hale getirirler;
e) Okullarda düzenli biçimde devamın sağlanması ve okulu terk etme oranlarının düşürülmesi için önlem alırlar.

2. Taraf Devletler, okul disiplininin çocuğun insan olara taşıdığı saygınlıkla bağdaşır biçimde
ve bu sözleşmeye uygun olarak yürütülmesinin sağlanması amacıyla gerekli olan tüm
önlemleri alırlar.

3. Taraf devletler eğitim alanında, özellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin dünyadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve çağdaş eğitim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere sahip olunmasını kolaylaştırmak amacıyla uluslararası işbirliğini güçlendirir ve teşvik ederler. Bu konuda, gelişmekte olan ülkelerin gereksinimleri özellikle göz önünde tutulur

1. Taraf devletler çocuk eğitiminin aşağıdaki amaçlara yönelik olmasını kabul ederler;

a) Çocuğun kişiliğinin, yeteneklerinin, zihinsel ve bedensel yeteneklerinin mümkün olduğunca geliştirilmesi;

b) İnsan haklarına ve temel özgürlüklere, Birleşmiş Milletler Andlaşmasında benimsenen ilkelere saygısının geliştirilmesi;

c) Çocuğun ana-babasına, kültürel kimliğine, dil ve değerlerine,çocuğun yaşadığı veya geldiği menşe ülkenin ulusal değerlerine ve kendisininkinden farklı uygarlıklara saygısının geliştirilmesi;

d) Çocuğun anlayışı, barış, hoşgörü, cinsler arası eşitlik ve ister etnik, ister ulusal, ister dini gruplardan, isterse yerli halktan olsun, tüm insanlar arasında dostluk ruhuyla, özgür bir toplumda, yaşantıyı, sorumlulukla üstlenecek şekilde hazırlanması;

e) Doğal çevreye saygısının geliştirilmesi,

2. Bu maddenin veya 28’inci maddenin hiçbir hükmü gerçek ve tüzel kişilerin öğretim kurumları kurmak ve yönetmek özgürlüğüne, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen ilkelere saygı gösterilmesi ve bu kurumlarda yapılan eğitimin Devlet tarafından konulmuş olan asgari kurallara uygun olması koşuluyla, aykırı sayılacak biçimde yorumlanmayacaktır.